Кочле тойгы белэн эйтелгэн жомлэдэн сон ондэу билгесе куела
В данный русско-татарский разговорник включены основные общие фразы и выражения, которые могут употребляться при неформальном общении. Татарский язык широко распространен за пределами Республики Татарстан, им владеет около 7 миллионов человек во всем мире.
На территории Российской Федерации язык более всего распространен в Республике Башкортостан, Мордовии, Чувашии, Удмуртии и в ряде областей, таких как Свердловская, Челябинская, Астраханская и др.
Слова приветствия и вежливости никогда не будут лишними и более того, поспособствуют коммуникации в положительном ключе. Данный тематический словарь подразделен на самые обыденные и часто употребляемые категории, такие как общие вопросы, обращения, просьбы, ориентирование в незнакомой местности, числительные и многое другое.
Русско-татарский разговорник с переводом и произношением может быть полезен как в деловой, так и в обычной туристической поездке. Для удобства разговорник можно скачать в формате pdf.
Встреча, приветствие, знакомство
| Здравствуйте! | Исэнмесез! |
| Добро пожаловать, дорогие гости! | Рэхим итегез (хуш килдегез), кадерле кунаклар! |
| К нам приехали гости | Безгэ кунаклар килде |
| Доброе утро! | Хэерле иртэ! |
| Добрый день! | Хэерле кон! |
| Добрый вечер! | Хэерле кич! |
| Познакомьтесь | Таныш булыгыз (танышыгыз) |
| Моя фамилия Хайруллин | Фамилиям Хэйруллин |
| Разрешите представить вам моего товарища (спутника) | Сезне иптэшем (юлдашым) белэн таныштырырга рохсэт итегез |
| Рады с вами познакомиться! | Сезнен белэн танышуыбызга шатбыз! |
| Познакомьтесь, это моя семья: | Таныш булыгыз, бу минем гаилэм: |
| Моя жена, мой муж | Хатыным, ирем |
| Наши дети | Балаларыбыз |
| Наша бабушка, наш дедушка | Эбиебез, бабабыз |
| Наша свекровь, наш свекор | Каенанабыз, каенатабыз |
| Как ваши дела? | Эшлэрегез ничек? |
| Спасибо, хорошо | Рэхмэт, эйбэт |
| Где здесь можно устроиться? | Монда кайда урнашырга була? |
| Где вы остановились? | Сез кайда тукталдыгыз? |
| Мы остановились в гостинице «Казань» | Без «Казан» гостиницасында тукталдык |
| Надолго ли вы приехали? | Сез озакка килдегезме? |
| Зачем приехали? | Ни очен килдегез? |
| Я приехал в командировку | Командировкага килдем |
| Как ваше здоровье? | Сэламэтлегегез ничек? |
| Как поживает ваша семья? | Гаилэгез ни хэлдэ? |
| Вы не очень устали с дороги? | Юлда бик арымадыгызмы? |
Язык
| Я не говорю по-татарски. | Мин татарча сойлэшмим. |
| Вы говорите по-татарски? | Сез татарча сойлэшэсезме? |
| Говорите, пожалуйста, помедленнее. | Зинхар, экренрэк эйтегез. |
| Что он (она) сказала? | Ул нэрсэ эйтте? |
| Переводчик. | Тэржемэче. |
| Нам нужен переводчик. | Безгэ тэржемэче кирэк. |
| Понимать. | Анларга. |
| Вы меня понимаете? | Сез мине анлыйсызмы? |
| Я вас понял. | Мин сезне анладым. |
| Повторите, пожалуйста, еще раз. | Кабатлагыз, зинхар, тагын Бер тапкыр. |
| Я изучаю татарский язык | Мин татар телен ойрэнэм |
| Я хочу научиться говорить (читать, писать) по-татарски | Минем татарча сойлэшергэ (укырга, язарга) ойрэнэсем килэ |
| Вы понимаете по-татарски? | Сез татарча анлыйсызмы? |
| Я немного понимаю по-татарски | Мин татарча бераз анлыйм |
| Я немного понимаю, но говорить не могу | Мин бераз анлыйм, лэкин сойлэшэ алмыйм |
| Вы говорите слишком быстро | Сез артык тиз сойлисез |
| Вы очень торопитесь | Сез бик ашыгасыз |
| Повторите, пожалуйста, еще раз | Тагын бер тапкыр кабатлагыз эле |
| Пожалуйста, говорите помедленнее! | Зинһар, акрынрак сойлэгез! |
| Что вы сказали? | Сез ни дидегез? |
| О чем он(а) говорит? | Ул нэрсэ турында сойли? |
| Что он(а) сказал(а)? | Ул ни диде? |
| Скажите, пожалуйста | Эйтегезче (эйтегез эле) |
| Как это называется по-татарски? | Татарча бу ничек дип атала? |
| Хорошо (правильно) ли я говорю? | Мин эйбэт (дорес) сойлимме? |
| Вы говорите хорошо (правильно) | Сез эйбэт (дорес) сойлисез |
| Я не знаю такого слова | Мин андый сузне белмим |
| Вы меня поняли? | Сез мине анладыгызмы? |
| Вы меня хорошо слышите? | Сез мине яхшы ишетэсезме? |
| Повторите, пожалуйста, еще раз | Тагын бер тапкыр кабатлагызчы (кабатлагыз эле) |
| Как произносить это слово? | Бу сузне ничек эйтергэ? |
| Вы произносите это слово правильно | Сез бу сузне дорес эйтэсез |
| Напишите, пожалуйста, это слово по-татарски | Бу сузне татарча языгыз эле |
| Напишите вот на этом листе | Менэ бу биткэ языгыз |
| Как это будет по-татарски? | Татарча бу ничек була? |
| Говорите, пожалуйста, со мной по-татарски | Минем белэн татарча сойлэшегез эле |
| У вас есть русско-татарский словарь? | Русча-татарча сузлегегез бармы? |
| Я хочу найти книжку для изучения татарского языка | Татар телен ойрэну очен бер китап табасы иде |
| Какие учебники нужны для изучения татарского языка? | Татар телен ойрэну очен нинди дэреслеклэр кирэк? |
| У вас есть легкие книги для чтения на татарском языке? | Сездэ жинелрэк укыла торган татарча китаплар бармы? |
| Есть, я вам завтра принесу | Бар, иртэгэ алып килермен |
Счет
| Ноль | 22 | Егерме ике | |
| 1 | Бер | 23 | Егерме оч |
| 2 | Ике | 30 | Утыз |
| 3 | оч | 40 | Кырык |
| 4 | Дурт | 50 | Илле |
| 5 | Биш | 60 | Алтмыш |
| 6 | Алты | 70 | житмеш |
| 7 | жиде | 80 | Сиксэн |
| 8 | Сигез | 90 | Туксан |
| 9 | Тугыз | 100 | Йоз |
| 10 | Ун | 101 | Йоз дэ бер |
| 11 | Ун + бер | 200 | Ике йоз |
| 12 | Унике | 500 | Биш йоз |
| 13 | Уноч | 900 | Тугыз йоз |
| 14 | Ундурт | 1000 | Мен |
| 20 | Егерме | 1000000 | Бер миллион |
| 21 | Егерме бер | 1000000000 | Бер миллиард |
Свойства
| Большой | Зур |
| Высокий | Биек |
| Горячий | Кайнар |
| Грязный | Пычрак |
| Густой | Куе |
| Дешевый | Арзан |
| Длинный | Озын |
| Жесткий | Каты |
| Живой | Исэн |
| Жидкий | Сыек |
| Жирный | Майлы |
| Кислый | эче |
| Короткий | Кыска |
| Красивый | Матур |
| Круглый | Тугэрэк |
| Легкий | жинел |
| Маленький | Кечкенэ |
| Мокрый | Юеш |
| Молодой | Яшь |
| Мягкий | Йомшак |
| Низкий | Тубэн |
| Новый | Яна |
| Острый | Очлы |
| Плохой | Начар |
| Полный | Тулы |
| Пустой | Буш |
| Слабый | Кочсез |
| Сладкий | Татлы |
| Старый | Карт |
| Сухой | Коры |
| Темный | Карангы |
| Теплый | жылы |
| Тяжелый | Авыр |
| Холодный | Салкын |
| Хороший | Яхшы |
| Чистый | Саф, чиста |
Цвета
| Алый | Кызыл, ал |
| Белый | Ак |
| Голубой | Кук, ачык зэнгэр |
| Желтый | Сары |
| Зеленый | Яшел |
| Коричневый | Конгырт |
| Красный | Кызыл |
| Розовый | Ал |
| Серый | Ссоры, кук |
| Синий | Зэнгэр |
| Темно-синий | Куе зэнгэр |
| Фиолетовый | Шэмэха |
| Черный | Кара |
Черты характера
| Активный | Актив |
| Веселый | Шат |
| Добрый | эйбэт |
| Грубый | Тупас |
| Грустный | Монсу |
| Жестокий | Явыз |
| Ленивый | Ялкау |
| Пассивный | Пассив |
| Спокойный | Тыйнак |
| Трудолюбивый | Эшчэн |
| Умный | Акыллы |
Время
| Час | Сэгать |
| Минута | Минут |
| Секунда | Секунд |
| Который час? | Сэгать ничэ? |
| Девять часов утра. | Иртэнге сэгать тугыз |
| Три часа дня. | Кондезге сэгать оч. |
| Шесть часов вечера. | Кичке сэгать алты. |
| Четверть четвертого. | Дуртенче унбиш минут. |
| Половина пятого. | Бишенче ярты. |
| Без пятнадцати двенадцать. | Унике туларга унбиш минут. |
| Без двадцати восемь. | Сигез туларга егерме минут. |
| Пять минут девятого. | Тугызынчы биш минут. |
| День. | Кон, кондез. |
| Ночь. | Тон. |
| В котором часу? | Сэгать ничэдэ? |
| Когда вы придете? | Сез кайчан килэсез? |
| Через час (полчаса). | Бер (ярты) сэгатьтэн сон. |
| Поздно. | Сон. |
| Рано. | Иртэ. |
| Вечер. | Кич. |
| Мы вернемся вечером. | Без кич белэн кайтабыз. |
| Приходите к нам вечером. | Безгэ кич белэн килегез. |
| Год. | Ел. |
| В каком году? | Ничэнче елда? |
| В 2012-м году? | 2012 нче елда? |
| В прошлом (нынешнем, будущем) году. | уткэн (хэзерге, килэчэк) елда. |
| Через год. | Елдан сон. |
| Время года. | Ел фасылы. |
| Весна. | Яз. |
| Лето. | жэй. |
| Осень. | Коз. |
| Зима. | Кыш. |
| Сегодня какой день? | Буген нинди (кайсы) кон? |
| Понедельник, вторник, среда, четверг, пятница, суббота, воскресенье | Душэмбе, сишэмбе, чэршэмбе, пэнжешэмбе, жомга, шимбэ, якшэмбе |
| Я буду свободен весь день. | Мин коне буе буш булам. |
| Вчера. | Кичэ. |
| Сегодня. | Буген. |
| Завтра. | Иртэгэ. |
| Месяцы. | Айлар. |
| Январь (февраль, март…). | Гыйнвар (февраль, март…). |
| Неделя | Атна. |
| На прошлой неделе. | уткэн атнада. |
| Мы вернемся поздно ночью. | Без тонлэ белэн сон кайтабыз. |
| Наш поезд приходит ночью. | Безнен поезд тонлэ белэн килэ. |
| Утро. | Иртэ. |
| Утром. | Иртэ белэн. |
| Мы придем к вам завтра утром. | Без сезгэ иртэгэ иртэ белэн килэбез. |
| Число. | Сан. |
| Какое сегодня число? | Буген ничэсе? |
| Сегодня восемнадцатое июля. | Буген унсигезенче июль. |
| Какого числа? | Кайсы конне? |
Произношение
| Как произносится это слово? | Бу суз ничек эйтелэ? |
| Как мое произношение? | Минем эйтуем ничек? |
| Слово. | Суз. |
| Что означает это слово? | Бу суз нэрсэне белдерэ? |
| Как будет по-татарски это слово? | Татарча бу суз ничек була (эйтелэ)? |
| Напишите это слово по-татарски? | Бу сузне татарча языгызча? |
Знакомство
| Очень рад(а) с вами познакомиться | Сезнен белэн танышуыма бик шат. |
| Я много слышал о вас. | Сезнен турында бик куп ишеттем. |
| Разрешите представиться, я (фамилия) | Тэкъдир (таныш) булырга рохсэт итегез, мин (фамилия) |
| Позвольте представить вам | Сезгэ тэкъдим итэргэ рохсэт итегез |
| Пожалуйста, представьте меня | Мине тэкъдим итегезче (таныштырыгызчы) |
Обращение
| Дорогие друзья (дорогой друг) | Хормэтле иптэшлэр (иптэш) |
| Господин. | эфэнде. |
| Господин Валиев. | Вэлиев эфэнде. |
| Леди и джентльмены. | Ханымнар һэм эфэнделэр (жэмэгать). |
Поздравление
| Поздравляю (ем) Вас! | Котлыйм (котлыйбыз) Сезне! |
| Поздравляю Вас с днем рождения! | Туган конегез белэн котлыйм! |
Прибытие
Я приехал из Москвы. Мин Мэскэудэн килдем. Я приехал в составе молодежной делегацииМин яштьлэр делегация белэн килдем.
Приглашение
| Мы приглашаем Вас. | Без Сезне чакырабыз. |
| Приезжайте к нам в Москву. | Безгэ Мээскэугэ килегез. |
Прощание
| До свидания! | Сау бул! Исэн бул! |
| До новой встречи! | Яна очрашуларга кадэр! |
| Спокойной ночи! | Тыныч йокы! |
| Передайте привет! | Сэлам эйтегез! |
Благодарность, просьба
| Спасибо. | Рэхмэт. |
| Благодарим вас за внимание. | Игътибарыгызга рэхмэт. |
| Спасибо за приглашение. | Чакыругызга рэхмэт. |
| Я прошу вас объяснить (перевести, показать, выяснить, встретить). | Мин сездэн анлатуыгызны (тэржемэ итуегезне, курсэтугезне, ачыклавыгызны, каршы алуыгызны) утенэм. |
| Будьте добры… | Зинһар… |
| Разрешите курить (войти)? | Тартырга (керергэ) рохсэтме? |
| Проводите меня, пожалуйста. | Мине озатыгыз, зинһар. |
Извинение, согласие, отказ
| Простите, что я опоздал. | Гафу итегез, мин сонга калдым. |
| Простите, я думаю иначе. | Гафу миегез, мин башкача уйлыйм. |
| Да. | эйе. |
| Нет. | Юк. |
| Я согласен. | Мин риза. |
| Хорошо. | Яхшы. эйбэт. |
| Прекрасно! | Бик яхшы! |
| С удовольствием! | Ихлас кунелдэн! |
| Вы правы. | Сезнен фикерегез дорес. |
| Извините, я не могу. | Гафу итегез, мин (моны) булдырмыйм. |
| Я отказываюсь. | Мин каршы. |
| Спасибо, я не хочу. | Рэхмэт, мин телэмим. |
Гостиница
| Хочу помыться. | Юанысым килэ. |
| В какой гостинице вы остановились? | Сез кайсы кунакханэдэ тукталдыгыз. |
| Как проехать в гостиницу? | Кунакханэгэ ничек барырга? |
| Можете ли вы нам порекомендовать гостиницу? | Сез безгэ кунакханэ тэкъдим итэ аласызмы? |
| Где ближайший фотосалон? | Ин якын фотосалон кайда? |
| Когда будут готовы фотографии? | Фоторэсемнэр кайчан эзер була? |
| Фотографии пришлите по адресу… | Фоторэсемнэрне …адреска жибэрегез. |
| Я оставил (забыл) свой чемодан. | Мин чемоданымны калдырганмын (онытканмын). |
| Я хотел отдать костюм в чистку. | Кэстуменне чистартырга бирергэ телим. |
| На каком этаже ваш номер? | Номерыгыз ничэнче ката? |
| Гостиница далеко от вокзала? | Кунакханэ вокзалдан еракмы? |
| Мы ожидаем гостей. | Без кунаклар котэбез. |
| Позвоните мне в восемь часов вечера. | Мина кичке сигездэ шалтарыгызчы. |
| Вы можете разбудить меня в восемь утра. | Сез мине иртэнге сигездэ уятмассыз микэн? |
| Закройте, пожалуйста, дверь. | Зинһар, ишекне ябыгыз. |
| Лестница. | Баскыч. |
| Я спущусь по лестнице. | Мин баскычтан тошэрмен. |
| Где лифт? | Лифт кайда? |
| Мне нужен номер на двоих. | Минэ ике кешелек номер кирэк. |
| Этот номер мне подходит. | Бу номер мина ярый. |
| Закройте, пожалуйста, окно. | Зинһар, тэрэзэне ябыгыз. |
| Мы уезжаем сегодня. | Без буген китэбез. |
| Снесите, пожалуйста, наши вещи вниз. | Безнен эйберлэрне аска тошерегезче. |
Парикмахерская
| Как пройти в парикмахерскую? | Чэчтараш ничек утеп була? |
| Только подровняйте. | Тигезлэгез генэ. |
| Мне нужно вымыть голову. | Минэ башны юарга кирэк. |
| Покороче (оставьте так). | Кыскарак (шулай калдырыгыз). |
Сон
| Дайте мне еще одну подушку. | Мина тагын бер мендэр бирегезче. |
| Я устал и хочу спать. | Мин ардым, йокым килэ. |
| Я встаю очень рано. | Мин бик иртэ торам. |
| Кто (где) ваш сосед? | Сезнен куршегез кем (кайда)? |
| Я прошу отдать вещи в стирку. | эйберлэремне юарга бирулэрен сорыйм. |
| Прошу за стол. | Стэлгэ рэхим итегез. |
| Прошу убрать со стола. | Стэлне жыештыруын утенэм. |
| Садитесь на этот стул. | Бу урындыкка утырыгыз. |
| Возьмите этот стул, он удобнее. | Бу урындыкны алыгыз, ул жайлырак. |
| Где мужской (дамский) туалет? | Монда ирлэр (хатын-кызлар) бэдрэфе кайда? |
Город
| Я (мы) первый раз в этом городе. | Мин (без) бу шэһэрдэ беренче тапкыр. |
| Как вам понравился город? | Сезгэ шэһэр ошадымы? |
| Какой герб вашего города? | Шэһэрегезнен гербы нинди? |
| Что означает этот герб? | Герб нэрсэне анлата? |
| Где находится дом № 5. | 5 нче йорт кайда урнашкан? |
| Что это за здание? | Бу нинди бина? |
| Что помещается в этом здании? | Бу бинада нэрсэ урнашкан? |
| Когда построено это здание? | Бу бина кайчан салынган? |
| Когда был построен этот мост? | Бу купер кайчан салынган? |
| Кому поставлен этот памятник? | Бу һэйкэл кемгэ куелган? |
| Отсюда прекрасный вид? | Моннан матур куренеш? |
| Как пройти в ближайший парк? | Ин якын парка ничек барып була? |
| Пойдемте по этой аллее. | Бу аллея буйлап барыйк. |
| Как называется центральная площадь города? | Шэһэрнен узэк мэйданы ничек атала? |
| Проводите нас до площади, пожалуйста. | Сез безне мэйданга кадэр озата алмассызмы? |
| Я иностранеци не знаю города. | Мин чит ил кешесе һэм шэһэрне белмим. |
| Где находится турецкое посольство? | Торек посольствосы кайда урнашкан? |
| Как проехать на мясной (рыбный, цветочный, фруктовый, овощной, воскресный) рынок? | Ит (балык, чэчэк, жилэк-жимеш, яшелчэ, ял коне) базары ничек барып була? |
| Как называется эта улица? | Мы урамнын бу ничек? |
| Где главная улица? | Баш урам кайда? |
| Как найти улицу Декабристов? | Декабристлар урамын ничек табып була? |
| Когда построена эта мечеть (церковь)? | Бу мэчет (чиркэу) кайчан салынган? |
| Куда ведет это шоссе? | Бу шоссе кайда алып бара? |
Путешествие
| Мы хотели заказать через ваше агентство номер в отеле. | Сезнен агентлыгыгыз аша без отельдэ (кунакханэдэ) номер сорарга телибез. |
| Где получить въездную (выездную) визу? | Кайда килер очен (китэр очен) виза алып була? |
| Можно ли продлить визу? | Визаны озайтып буламы? |
| Как называется это гора? | Бу тау ничек атала? |
| Какова высота горы? | Таунын биеклеге купме? |
| Ведете ли вы дневник путешествия? | Сез сэяхэт кондэлеген алып барасызмы? |
| По какой дороге мы поедем? | Без кайсы юлдан барачакбыз? |
| Мы были в дороге три (четыре) дня. | Без юлда оч (дурт) кон булдык. |
| Вы любите плавать? | Сез йозэргэ яратасызмы? |
| Вам нравится купаться по утрам? | Сезгэ иртэнге коену ошыймы? |
| Какова численность населения этого города? | Бу шэһэрдэ купме халык яши? |
| Как называется этот остров? | Бу утрау ничек атала? |
| Кому нужно предъявить паспорт? | Паспортны кемгэ курсэтергэ? |
| Вот мой паспорт. | Менэ минем паспортым. |
| Как погода? | Һава торышы ничек? |
| Какая сейчас температура? | Хэзер температура купме? |
| Какая погода будет завтра? | Иртэгэ һава торышы нинди булыр? |
| Где можно посмотреть расписание движения поездов (самолетов, пароходов)? | Поездлар (самолетлар, пароходлар) йору тэртибен каян белешеп була? |
| По этой реке пароход ходят? | Бу елгада пароходлар йорилэрме? |
| Есть ли на этой реке электростанция? | Бу елгада гидроэлектростанциялэр бармы? |
| Когда вы возвращаетесь домой? | Сез оегезгэ кайчан кайтасыз? |
| Откуда вы родом? | Сез кайдан? |
| Здесь собрались туристы из разных стран? | Монда торле иллэрдэн килгэн туристлар жыелган. |
| Где автобус для туристов? | Турисларга автобус кайда? |
| Какова программа экскурсии? | Экскурсия программасы нинди? |
| Нам нужен гид. | Безгэ гид кирэк. |
Транспорт
| Где я могу сесть на автобус (троллейбус, трамвай)? | Кайда мин автобуска (троллейбуска, трамвайга) утыра алам? |
| Сколько стоит проезд? | Юл хакы купме? |
| Это место свободно? | Бу урын бушмы? |
| Давайте сойдем на этой остановке! | эйдэ бу тукталыштиа тошик! |
| Когда мы должны быть в аэропорту? | Без кайчан аэропорта булырга тиешбез? |
| Где камера хранения? | Саклау камералары кайда? |
| Возьмите мой багаж, пожалуйста! | Багажымны алыгызчы. |
| Сколько стоит билет до …? | Билет …кадэр купме тора? |
| Сколько стоит детский билет? | Балалар билеты купме тора? |
| Есть ли свободное место в спальном вагоне? | Йокы вагонында буш урын бармы? |
| Где первого класса? | Беренче класс вагоны кайда? |
| Где ваше (наше) купе? | Сезнен (безнен) купе кайда? |
| Как пройти в вагон-ресторан? | Вагон-ресторанга ничек узарга? |
| Можно ли курить в этом купе? | В этом купе тэмэке тартырга ярыймы? |
| Как проехать на вокзал? | Вокзалга ничек барырга? |
| Как пройти к билетной кассе? | Билетлар кассасына ничек утэргэ? |
| Где вход в метро? | Метрога керу кайда? |
| Когда приходит (отправляется) поезд? | Поезд кайчан килэ (китэ)? |
| Сколько времени идет скорый поезд? | Экспресс-поезд ничэ сэгать бара? |
| Где наш самолет? | Безнен самолет кайда? |
| Скажите, сегодня летная погода? | эйтегезче, буген очулар булачакмы? |
| Где стоянка такси? | Такси тукталышы кайда? |
| Вызовите такси! | Такси чакыртыгыз! |
| Остановитесь, пожалуйста, здесь. | Монда туктатыгызчы. |
Ресторан
| Зайдемте в бар. | Барга керик. |
| Дайте, пожалуйста, два коктейля. | Ике коктейль бирегезче. |
| Я бы выпил кружку темного (светлого) пива. | Мин бер кружка кара (якты) сыра эчэр идем. |
| Я хочу пить (есть). | Минем эчэсем (ашыйсым) килэ. |
| Дайте, пожалуйста, холодной воды. | Мина салкын су бирегезче. |
| Что вы хотите на сладкое? | Сез татлы ризыклардан ни телисез? |
| Вы не хотите позавтракать с нами? | Сез безнен белэн иртэнге аш ашарга телэмисезме? |
| Я не пью крепких напитков. | Мин каты эчемлеклэр эчмим. |
| Когда будет обед? | Кондезге аш кайчан була? |
| Благодарю, я уже пообедал. | Рэхмэт, мин ашадым инде. |
| Что сегодня на обед? | Кондезге ашка буген нэрсэ? |
| Приятного аппетита! | Ашларыгыз тэмле булсын! |
| Я хочу взять овощной салат (с колбасой, холодным мясом). | Минем (казылык, салкын ит белэн) яшелчэ салаты аласым килэ. |
| Передайте, пожалуйста, мне перец (горчицу, соль, уксус, хрен). | Бирегезче мина борыч (горчица, тоз, серкэ, корэн). |
Почта, телефон
| Правильно ли я записал ваш адрес? | Адресыгызны дорес яздыммы? |
| Дайте ваш адрес. | Адресыгызны бирегезче (эйтегезче). |
| Где принимают бандероль? | Бандерольне монда кабул итэлэрме? |
| Будьте добры, дайте конверт с маркой. | Маркалы конверт бирегезче. |
| Покажите мне открытки с видами города. | Шэһэр куренешлэре белэн открыткалар бирмэссезме? |
| Мне нужно отправить письмо. | Минем хат жибэрэсем бар. |
| Мы будем вам писать. | Без сезгэ язачакбыз. |
| Жду (ждем) ваших писем. | Сезнен хаталарыгызны котэм (котэбез). |
| Где ближайший телефон-автомат? | Ин якын телефн-автомат кайда? |
| Алло, кто говорит? | Алло, кем сойли? |
| Позовите к телефону (фамилия). | Телефонга (фамилия+не) чакырыгыз. |
| Я вас плохо слышу. | Мин сезне начар ишетэм. |
| Одну минуту! Подождите у телефона! | Бер минут, телефон янында котеп торыгыз. |
Полезные ссылки:
✔️ Кэшбэк 4% при бронировании на booking.com. Более 2500 отзывов.
✔️ Русские гиды и экскурсии по всему миру. Трансферы, услуги фотографов и многое другое.
✔️ Дешевые авиабилеты? Конечно Aviasales.
Источник
27.08.2019 20:49:46
Әнинең кайчан үлгәнен хәтерләмим, мин бәләкәй идем әле. Булса, башлангыч сыйныфларда укыганмындыр. Без, балалары өчен олы булып күренсә дә, әти яшьли тол калды. Мин гаиләдә – икенче бала, миннән олы абыем бар иде. Ялгыз ир-атка сыңар канат белән тормышны тартып барырга нык авыр булгандыр. Балалыгыбыз белән без аны күреп тә бетермәгәнбездер. Әмма ничек кенә авыр булмасын, әти безне какмады, сукмады.
Кайдадыр кунып, кайтмыйча калган көннәрен дә хәтерләмим. Әти безгә бар нәрсәдә дә булдырырга тырышты. Мәктәп кирәк-ярагы дисеңме, абый белән икебезгә дә агачтан чана, чаңгы ясап бирде, өстәлдә һәрвакыт ризык мул булды. Ферма эше авыр булса да, әти хуҗалыкны, йорт янын, бакчаны ташламады. Яз җиткәч, бергәләшеп, бакча чистарттык, казыдык, әйбер утырттык. Хәзерге кебек, әллә нинди яшелчәләр булмаса да, кыш буена җитәрлек итеп кишер, суган, чөгендеребез була. Күп итеп, бәрәңге утырта идек. Боларның барысы да абый белән икебезнең өстә булды. Җәй буе сибү сибү, чүп утау, корт чүпләү – эшнең күплегеннән, билчән, алабута йолкудан гарык булып, елаган чаклар да күп булды. Боларга тагын кош-корт карау да өстәлә. Кыскасы, уйнап-көлеп йөрергә вакытыбыз булмады. Анысы башка балаларныкы да шулай булгандыр инде. Әмма әниле йортта балалар барыбер бу кадәр эшләп үсмәде. Күңелне юксыну басканда, без гел яңа әни турында хыяллана идек. Аның белән ничектер рәхәтрәк, иркенрәк тормыш булыр кебек тоела иде. Ләкин еллар узды, безнең йорт бусагасын бер хатын-кыз да атлап кермәде. Кем белә, бәлки әтине димләп тә караган булганннардыр, без аларын белми калганбыздыр. Үсә төшкәч “ әни” төшенчәсе үзеннән-үзе ничектер юкка чыккан кебек булды. Алай гына түгел, өчәү яшәп яткан дөньяга икенче бер хатынның үтеп керүен мин, бәлки, ошатмас та идем. Булса, үзебезнең әни, юк икән, безгә башка берәү дә кирәкми, дип уйладым.
Мәктәпне тәмамлаганнан соң, абый шәһәргә укырга китте. Студент чакта сирәк кенә булса да, кайткалады. Ул вакытта кая инде еш йөрүләр? Хәзерге кебек таксилар да, микроавтобуслар да юк чак бит. Акча ягы да чамалы. Югары курста укыганда ук заводка эшкә кергән иде, кулына диплом алгач, бүтән җиргә барып тормады. Әтинең авылга кайтмыйсыңмы соң дип икеләнеп кенә чакыруына каршы: “Миңа завод ошый. Тимер эшен яратам, беркая да китмим” , – дип җавап бирде. Завод абыйны башы-аягы белән үзенә суырып алды. Ул елга бер, үзенең ялында гына кайтты.
Ә мин беркая да китмәдем. Чөнки әтине кызгандым. Күз яшьләре белән:“Китмә. Синсез калсам, нишләрмен?” – дип елады ул. Авылда кая барасың? Эш төрлелеге юк. Хыялым укытучылык булса да, әти белән фермага йөри башладым, сыер саудым. Тормыш беркөе генә агылды да агылды. Кечкенәдән мунчаны гел әти белән керә идек. Зурайгач, сирәк булса да ул минем янга: “Аркаңны ышкыйм, кая, яхшылап чабындырыйм”, – дип кергәләп чыкты. Баштарак оялсам да, әти мине,баштан сыйпап, гел тынычландырды. Ул:
– Син нәрсә, әтиеңнән ояласыңмы? – ди торган иде.
Кыскасы, әти җүнсез сүз сөйләмәс, дип мин дә оялмаска өйрәндем. Алай гына түгел, башта үзем кереп киткән булам да, эчтән генә: әти керсен иде, көчле куллары белән аркаларымнан усын иде, дип тели башладым. Теләкләрем бик еш кына кабул булды. Минем кебек кызлар кичләрен клубка чыга башладылар. Фермада да сүз – шул турыда. Кем чыккан, кем кунакка кайткан, кем кемне озаткан. Ә миңа әти клубка чыгарга беркайчан да рөхсәт бирмәде. “Синең өчен иң яхшы егет – мин. Башкалар алдар, еларсың. Ә мин сине беркайчан да үпкәләтмәм”, – диде. “Сөйләшеп ятарбыз, син хәзер зур инде, миңа синең белән рәхәт,”– ди-ди, әти минем янга ята да башлады. Үзенең караватына да чакыра иде. Мине хатын иткән беренче ир дә ул булды. Минем өчен бөтенләй башка дөнья ачылды. Бер – бер артлы ике балабыз туды.Икесе дә акылга зәгыйфь булдылар. Бер үк каннан булгач, шулай була икән ул. Без бит анде авыл балалары, аны-моны белеп үскән кешеләрме. Авырлы чакта да, тапкач та, кеше безне сөйләп туя алмады. Ләкин кулдан берәүнең дә тотканы булмады. Аз идеме авылда малайлары белән ялгыз калган аналар, яки безнең кебек үк – аталы-кызлы яшәүчеләр? Әти дә, мин дә алдынгы терлекчеләр, эчеп-тузып йөрмибез. Сәвит заманында иң мөһиме шул иде бит. Шуңа күрә безнең тормышка тыгылучы булмады. Кеше безнең гайбәтне сата торды, үзебез чәпчемәдек. Ә шулай да арада: йөргән егете булгандыр, ник кыз баланы газапларга, диючеләр булды. Еллар шулай уза торды, безнең турыда сөйләүдән дә туктадылар.
Кызганыч, ике баламның берсе кыска гомерле булып чыкты. Авыл кырындагы күлгә батты. Анысына үзем гаепле булганмындыр инде. Казларны алып кайт әле, кояш бата, су буенда төлкеләр күп, бумасын тагын, дип җибәргән идем. Беренче тапкыр гына куып кайтуы да түгел иде, югыйсә, акылга тулы булмаса да,моның ише эшне генә белә иде. Чыкмый калган берничә казны куарга дип кергән дә, баткан, балакаем. 60 яшенә җитеп, әти дә үлеп китте. Гомер буе ир белән хатын булып яшәсәк тә, мин аңа исем белән дәшмәдем. Кычкырышып, талашканны хәтерләмим, бар эшне бергәләп эшләдек. Мунча салдык, өйне яңарттык. Бүрәнәнең бер башында ул булса, икенчесенә мин килеп ябыша идем. Хәзер кызым белән икәү генә калдык.
Кеше – шул ук табигать баласы. Хайваннар арасында да үгез бозавының сыерга сикерүе– гадәти хәл. Без аны-моны уйламыйча яшәдек инде.Томана булдык. Хәзер бөтен кеше китап укый, телевизор карый, дин белән кызыксына. Бер карасаң, безнең өстә – зур гөнаһтыр. Күпләр мине азгынлыкта гаепләр, әмма тормышың шулай булып чыккач, нишлисең? Берәүне дә нахакка рәнҗеткәнебез булмады, малны эшләп таптык. Әти мине олыгайгач та бала итеп назлады, хатын итеп яратты. Йөрәкне авырттырган бер әйбер: ул да булса — кызым. Аннан алдарак үлеп китсәм, ни булыр? Акылы юк бит, үзе генә яши алмаячак.
Исемем редакция өчен генә.
Источник